Mùa chay 40 ngày là thời gian hướng về lễ Phục Sinh, bắt đầu với Thứ Tư Lễ Tro. Đây là thời gian thiêng liêng phong phú cho tất cả chúng ta là những người đặt niềm tin vào Chúa Giêsu, vì “Đây là thời Thiên Chúa thi ân, đây là ngày Thiên Chúa cứu độ”[1].
- Thứ Tư Lễ Tro:
Việc xức tro trên đầu có nguồn gốc từ việc thực hành thống hối công khai, dành cho các tín hữu phạm lỗi nặng hoặc làm gương xấu. Cử chỉ này thịnh hành ở Roma từ thế kỷ thứ IV rồi nhiều tín hữu tự nguyện xức tro trên đầu để biểu lộ ý muốn thống hối. Sau đó, các Đức Giáo Hoàng đã chấp nhận nghi thức này, vào thế kỷ XI thì các ngài đã kết hợp việc thống hối này với việc bắt đầu Mùa Chay, do đó mà có tên gọi Lễ Tro và thực hành việc xức tro[2]. Tro này là từ các lá của ngày Chúa Nhật Lễ Lá năm trước được đốt đi.
Từ thời xa xưa, việc giữ chay đã kéo dài 40 ngày, dường như để sống lại thời gian 40 ngày chay tịnh của Chúa Giêsu trong sa mạc và để chuẩn bị mừng lễ phục sinh. Nhưng vì không ăn chay vào các ngày Chúa Nhật nên thực tế chỉ còn có 34 ngày chay, nếu cộng thêm ngày thứ Năm và thứ Sáu Tuần Thánh thì cũng chỉ có 36 ngày, phải thêm vào 4 ngày nữa cho đủ số 40. Vì thế, Mùa Chay được bắt đầu từ thứ Tư trước Chúa Nhật thứ nhất Mùa Chay và được gọi là Thứ Tư Lễ Tro. Như vậy là đủ 40 ngày (quadragesima) giữa Chúa Nhật mở đầu Mùa Chay cho đến khi bắt đầu Tam Nhật Thánh (Triduum).
- Ý Nghĩa việc xức tro trên trán:
Khi dùng tro ghi dấu thánh giá trên trán của mình hoặc của các tín hữu, linh mục sẽ đọc: “Ta là thân cát bụi và sẽ trở về cát bụi”[3] hoặc “hãy ăn năn sám hối và đón nhận Tin Mừng”[4]. Như vậy, “tro” tượng trưng cho “đời sống khiêm nhường”, nhận ra sự thật về mình là thân phận cát bụi, sống tín thác vào Chúa, để được Ngài ban ơn cứu độ và tái tạo ta thành con người mới, nhờ công trình của Chúa Giêsu chết và phục sinh. Đó là Tin Mừng trọng đại, nếu ta thật lòng thống hối về tội lỗi của mình và để cho Chúa hoán cải cuộc đời, ta sẽ được đón nhận Tin Mừng này và được biến đổi.
- Cửa Thánh đã được mở ra vào đêm 24.12.2024, diễn tả ý nghĩa biểu tượng là suốt Năm Thánh 2025 người tín hữu được hưởng một “hành trình đặc biệt” hướng tới ơn cứu rỗi. Mùa Chay trong năm thánh này là cơ hội rất thuận tiện để đón nhận lòng thương xót của Chúa. Chỉ cần chúng ta cộng tác với Chúa qua việc:
- Cầu nguyện: ngoài việc khẩu nguyện tức là đọc kinh chung hoặc riêng, hãy dành thời giờ cho việc tâm nguyện, nghĩa là lắng nghe Chúa và nói chuyện với Chúa bằng cách đọc lời Chúa và suy niệm, hoặc nói những lời nguyện tắt: “Lạy Chúa, xin thương xót và tha thứ tội lỗi cho con” hoặc “Lạy Chúa, con tín thác vào Chúa”…
- Ăn chay: ngoài việc tiết độ trong ăn uống; còn việc ăn chay trí óc để đừng tính toán những điều bất chính làm hại người khác; ăn chay miệng lưỡi để đừng nói xấu làm tổn thương danh giá anh chị em; ăn chay con mắt để không dán mắt vào điện thoại, vào những gì không nên nhìn…
- Chia sẻ vật chất cho các anh chị em túng thiếu với số tiền ta tiết kiệm được; chia sẻ tinh thần như thăm viếng và giúp đỡ bệnh nhân, người già neo đơn, khuyết tật…Nên biết rằng “mỗi cuộc viếng thăm trong suốt năm Thánh, thậm chí là hằng ngày đều nhận được ơn Toàn Xá cho mỗi lần thăm viếng”[5].
- Cùng Mẹ bước đi trong hy vọng:
Đức Thánh Cha Phanxicô mời gọi chúng ta hãy thực hiện cuộc hành hương mùa chay hằng năm bằng cách “cùng nhau bước đi trong hy vọng”[6] với niềm tin tưởng vào Thiên Chúa và vào lời hứa trọng đại của ngài là sự sống vĩnh cửu. Đức Maria, Mẹ của hy vọng, luôn sẵn sàng đồng hành với con cái của Mẹ. Chúng ta hãy cùng Mẹ bước đi, để Mẹ dẫn chúng ta đến đích điểm hành hương là gặp gỡ Chúa Giêsu Kitô phục sinh, nguồn hy vọng không làm thất vọng.
Lạy Mẹ Maria Vô Nhiễm Nguyên Tội,
Chúng con xin được cùng Mẹ sống Mùa Chay thánh này.
[1] 2Cr 6,2
[2] X. Jean Luc Muller, Église en fêtes, Téqui, 1990- Nguồn gốc và ý nghĩa của Mùa Chay
[3] X. St 3,19
[4] Mc 1,15
[5] Tgp Saigon, những đặc điểm của Năm Thánh 2025
[6] Sứ điệp mùa chay 2025
